Dạo gần đây, cứ hễ ai nhắc tới ChatGPT là y như rằng sẽ có người hỏi ngay: “Rồi Google có bị thay thế không?” Nghe thì hơi kịch tính, kiểu phim khoa học viễn tưởng, nhưng thật ra đây là câu hỏi rất đời. Vì rõ ràng, thói quen tìm kiếm thông tin của chúng ta đang thay đổi. Trước đây có gì không biết là “lên Google”. Còn bây giờ, nhiều người bắt đầu… hỏi ChatGPT trước đã. Vậy rốt cuộc, ChatGPT có thay thế Google không, hay chỉ là một công cụ song song? Ngồi xuống, nói chuyện từ tốn một chút nhé.
Google và ChatGPT: Hai “kiểu não” khác nhau
Muốn trả lời câu hỏi này cho đàng hoàng, phải hiểu rõ bản chất của hai bên đã. Google là công cụ tìm kiếm. Bạn gõ từ khóa, Google đưa cho bạn danh sách liên kết. Việc đọc, chọn nguồn, tổng hợp thông tin là việc của bạn. Google giống như một thủ thư cực nhanh, biết sách nằm ở đâu, còn bạn đọc sách gì thì tùy.
ChatGPT thì khác. Nó không đưa link (hoặc không phải lúc nào cũng đưa). Nó tổng hợp, diễn giải và trả lời trực tiếp. Bạn hỏi một câu, ChatGPT cố gắng đưa ra một câu trả lời hoàn chỉnh, mạch lạc, giống như một người đã đọc nhiều thứ rồi ngồi kể lại cho bạn nghe.
Nói cách khác:
-
Google: đưa đường
-
ChatGPT: dẫn bạn đi luôn
Và chính sự khác biệt này khiến nhiều người cảm thấy ChatGPT “đỡ mệt” hơn.
Vì sao nhiều người bắt đầu hỏi ChatGPT thay vì Google?
Câu trả lời ngắn gọn là: vì tiện. Rất tiện.
Thử so sánh nhé. Bạn muốn biết: “Cách viết email xin nghỉ phép lịch sự”.
-
Với Google: bạn gõ từ khóa, mở 3–5 bài viết, đọc, chọn lọc, ghép ý.
-
Với ChatGPT: bạn hỏi một câu, nó trả lời luôn, còn có thể chỉnh theo giọng văn bạn muốn.
Hay khi bạn cần:
-
Giải thích một khái niệm khó bằng lời dễ hiểu
-
Viết nhanh một đoạn nội dung
-
Tóm tắt một chủ đề dài
ChatGPT làm mấy việc này rất gọn. Không cần click nhiều, không bị quảng cáo chen ngang, không phải đọc mấy đoạn lan man.
Thế nên, với những nhu cầu hỏi nhanh – hiểu nhanh – dùng ngay, ChatGPT đang “ăn điểm” rõ rệt.
Nhưng Google có những thứ ChatGPT chưa làm tốt
Nghe tới đây, có thể bạn sẽ nghĩ: “Vậy là ChatGPT sắp thay thế Google rồi còn gì?”. Khoan. Chậm lại một chút. Google vẫn có những thứ mà ChatGPT chưa thể làm tốt, ít nhất là ở thời điểm này.
Thứ nhất, tính cập nhật và kiểm chứng nguồn.
Google cho bạn biết thông tin đến từ đâu, trang nào, ngày nào. Bạn có thể kiểm tra chéo, đọc nhiều góc nhìn khác nhau. ChatGPT thì thường trả lời theo dạng tổng hợp, nhưng không phải lúc nào cũng chỉ rõ nguồn, và đôi khi thông tin có thể chưa cập nhật theo thời gian thực.
Thứ hai, tìm kiếm mang tính khám phá.
Bạn muốn:
-
Tìm quán ăn gần đây
-
So sánh giá sản phẩm
-
Xem tin tức nóng
-
Xem hình ảnh, video
Google làm mấy việc này quá mạnh. ChatGPT không sinh ra để thay thế bản đồ, trang tin hay trang thương mại điện tử.
Thứ ba, tìm kiếm khi bạn chưa biết mình cần gì.
Có những lúc bạn chỉ gõ vài từ khóa mơ hồ để “xem có gì hay”. Google cho bạn cả một thế giới để lướt. ChatGPT thì cần bạn hỏi khá rõ ràng.
ChatGPT có thể thay thế Google trong những tình huống nào?
Nói cho công bằng, ChatGPT có thể thay thế Google trong một số thói quen cụ thể, chứ không phải toàn bộ.
Ví dụ:
-
Hỏi kiến thức nền tảng
-
Nhờ giải thích khái niệm
-
Viết, chỉnh sửa, tóm tắt nội dung
-
Lập dàn ý, checklist, kế hoạch
-
Hỏi theo kiểu hội thoại, hỏi – đáp liên tục
Trong những tình huống này, ChatGPT giống như một người trợ lý ngồi cạnh bạn. Bạn hỏi gì, nó trả lời ngay. Không vòng vo.
Nhưng nếu bạn cần:
-
Thông tin mới nhất theo ngày giờ
-
So sánh nhiều nguồn
-
Tra cứu địa điểm, giá cả, đánh giá
-
Xem hình ảnh, video thực tế
Thì Google vẫn là lựa chọn hợp lý hơn.
Thực tế: Nhiều người đang dùng cả hai, chứ không chọn một
Điều thú vị là, rất nhiều người không còn đặt câu hỏi “chọn cái nào”, mà là dùng cả hai tùy việc. Ví dụ rất đời thường nhé:
-
Bước 1: Hỏi ChatGPT để hiểu nhanh vấn đề
-
Bước 2: Lên Google để kiểm tra, tìm nguồn, xem thêm ví dụ thực tế
Hoặc ngược lại:
-
Tìm trên Google để biết có những hướng nào
-
Nhờ ChatGPT tổng hợp lại cho dễ hiểu
Kiểu như một người giỏi tra cứu và một người giỏi giải thích, mỗi bên mạnh một mảng. Ghép lại thì hiệu quả hơn nhiều so với dùng riêng lẻ.
ChatGPT có “đe dọa” Google không?
Nếu hỏi theo nghĩa “xóa sổ Google”, thì câu trả lời là không. Google quá lớn, quá nhiều mảng, quá ăn sâu vào thói quen tìm kiếm của con người.
Nhưng nếu hỏi “ChatGPT có làm Google phải thay đổi không?”, thì câu trả lời là có, chắc chắn. Thực tế, Google cũng đang tích hợp AI vào tìm kiếm, đưa ra câu trả lời tổng hợp, giảm bớt việc người dùng phải click nhiều link.
Nói cách khác, ChatGPT không thay thế Google, nhưng nó thay đổi kỳ vọng của người dùng. Khi đã quen được trả lời rõ ràng, nhanh gọn, người ta sẽ đòi hỏi nhiều hơn ở công cụ tìm kiếm.
