Bạn cứ tưởng tượng thế này: có một “trợ lý” ngồi cạnh, bạn nói gì nó cũng nghe, rồi trả lời ngay, lại còn biết nhắc bạn thiếu chỗ nào, gợi ý thêm ý tưởng, chỉnh câu chữ cho mượt… Nghe hơi ảo đúng không? Nhưng đó là cách nhiều người đang dùng ChatGPT mỗi ngày. Nó là chatbot AI để bạn hỏi đáp, viết, học, lập kế hoạch, giải quyết vấn đề, nói chung là hỗ trợ đủ thứ việc “đầu óc” trong đời sống. OpenAI cũng mô tả ChatGPT như một AI chatbot cho mọi người để hỏi bất cứ điều gì, học và khám phá ý tưởng.
Tất nhiên, ChatGPT không phải cây đũa thần. Nó giỏi, nhưng đôi lúc cũng trả lời sai, hoặc nói nghe “tự tin quá mức”. Dùng khôn là coi nó như đồng đội, không phải “người quyết định thay mình”. Rồi, vào việc luôn nhé: ChatGPT dùng để làm gì?
1) Viết lách – chỉnh sửa – biến ý tưởng thành câu chữ (cực hợp!)
Đây là mảng ChatGPT được dùng nhiều nhất, vì nó giúp bạn vượt qua “ải khó nhất”: bắt đầu. Bạn có thể nhờ nó:
-
Viết email xin nghỉ phép, email phản hồi khách hàng, email nhắc deadline (lịch sự mà không cứng đơ).
-
Viết mô tả sản phẩm, caption mạng xã hội, kịch bản video, nội dung landing page.
-
Chỉnh câu cho gọn, bớt dài dòng, hoặc đổi giọng văn: nghiêm túc / vui vẻ / thân thiện / chuyên nghiệp.
-
Gợi ý tiêu đề, mở bài, kết bài… khi bạn bí.
Nói kiểu đời thường: bạn đưa ra “nguyên liệu thô”, ChatGPT phụ bạn nấu cho ra món dễ ăn. Và nếu bạn muốn món ăn theo kiểu Bắc – Trung – Nam (tức là phong cách), bạn chỉ cần nói thôi.
Nếu bạn muốn kết quả “trúng ý” hơn, OpenAI cũng có hẳn hướng dẫn về cách viết prompt tốt: nói rõ mục tiêu, đưa bối cảnh, yêu cầu format, ví dụ… càng rõ thì càng ngon.
2) Tóm tắt tài liệu, đọc nhanh – hiểu nhanh (đỡ ngập chữ)
Bạn có một file dài 30 trang và chỉ muốn nắm ý chính? ChatGPT có thể giúp bằng cách tóm tắt, rút bullet points, hoặc liệt kê “điểm cần chú ý”. Thậm chí trong ChatGPT (ở các gói phù hợp), bạn có thể tải file lên để hỏi đáp theo nội dung file như PDF, Word, PowerPoint…
Ví dụ hay dùng:
-
“Tóm tắt nội dung thành 10 ý chính.”
-
“Lọc giúp mình các điều khoản về thanh toán và phạt.”
-
“Chuyển tài liệu này thành checklist công việc.”
Nhanh gọn. Bạn đỡ phải lội chữ như bơi sông.
3) Học tập và tự học: giải thích như gia sư, hỏi tới đâu trả lời tới đó
ChatGPT rất hợp để học kiểu “hổng chỗ nào hỏi chỗ đó”. Bạn có thể nhờ nó:
-
Giải thích khái niệm khó theo kiểu dễ hiểu, kèm ví dụ.
-
Tạo bộ câu hỏi trắc nghiệm, flashcards, đề cương ôn tập.
-
Giả lập phỏng vấn: bạn trả lời, nó góp ý.
-
Dạy theo trình độ: “giải thích như cho người mới bắt đầu” hoặc “cho mình phiên bản nâng cao”.
Nó còn giỏi ở chỗ bạn có thể hỏi tiếp: “Ủa tại sao vậy?” “Có cách khác không?” “Cho ví dụ gần gũi hơn được không?” — và nó vẫn theo mạch cuộc trò chuyện được.
4) Lên kế hoạch: từ lịch học, lịch làm tới… kế hoạch đi chơi
Bạn hay bị kiểu “đầu óc đầy việc nhưng không biết bắt đầu từ đâu”? ChatGPT giúp bạn đóng gói mọi thứ thành kế hoạch cụ thể:
-
Lập timeline học ngoại ngữ 30 ngày.
-
Lên kế hoạch triển khai dự án theo tuần.
-
Chia nhỏ mục tiêu thành các bước và deadline.
-
Gợi ý checklist chuẩn bị: đi du lịch, chuyển nhà, tổ chức sự kiện.
OpenAI cũng quảng bá ChatGPT như công cụ để “write, learn, plan” (viết, học, lên kế hoạch) cho các tác vụ thường ngày.
5) Brainstorm ý tưởng: khi bạn cần ‘nảy số’ nhanh
Có những lúc bạn chỉ cần… một cú hích. ChatGPT rất hợp để:
-
Brainstorm chủ đề nội dung.
-
Nghĩ tên dự án, tên sản phẩm, slogan.
-
Đưa ra 20 ý tưởng, rồi bạn chọn 3 cái hợp nhất.
-
Tìm góc nhìn mới cho một vấn đề cũ.
Thậm chí trong hệ sinh thái ChatGPT còn có các GPTs dạng “Brainstorm” chuyên để gợi ý ý tưởng.
6) Hỗ trợ code và công việc kỹ thuật (kể cả bạn không phải dev “xịn”)
ChatGPT có thể:
-
Giải thích lỗi, đọc stack trace, đề xuất hướng sửa.
-
Viết đoạn code mẫu, hàm nhỏ, regex, SQL.
-
Refactor code cho dễ đọc, thêm comment.
-
Giải thích khái niệm: API, OOP, async, v.v.
Nhưng lưu ý: code vẫn cần bạn chạy thử và kiểm tra. ChatGPT hỗ trợ nhanh, không thay vai trò kiểm chứng của bạn.
7) Làm việc với dữ liệu: bảng tính, biểu đồ, làm sạch dữ liệu (đỡ đau đầu)
Nếu bạn dùng tính năng phân tích dữ liệu của ChatGPT (trong các gói phù hợp), bạn có thể tải dữ liệu lên và yêu cầu:
-
Làm sạch dữ liệu (lọc trùng, chuẩn hoá định dạng).
-
Gộp bảng, tách cột, tính toán.
-
Vẽ biểu đồ, tìm insight, tóm tắt xu hướng.
OpenAI có bài giới thiệu về việc ChatGPT phân tích dữ liệu bằng cách viết và chạy Python để hỗ trợ các tác vụ như làm sạch dữ liệu, tạo biểu đồ và rút ra insight.
8) Tạo “trợ lý riêng” cho việc lặp đi lặp lại (Custom GPTs, workflow)
Nếu bạn có kiểu công việc cứ lặp lại hoài: viết báo cáo theo mẫu, kiểm tra checklist, soạn nội dung theo guideline… bạn có thể dùng Custom GPTs để tạo một phiên bản ChatGPT “đúng bài” cho nhu cầu đó. OpenAI Academy cũng nói ChatGPT có custom GPTs để hỗ trợ công việc lặp lại như viết theo format/style, phân tích dữ liệu thường dùng, tạo nội dung…
9) Kết nối với công cụ/tài liệu: tổng hợp thông tin từ hệ thống (khi có connectors)
Trong môi trường công việc, ChatGPT có thể dùng connectors (tùy tài khoản và nơi bạn dùng) để hỗ trợ tổng hợp tài liệu, soạn thảo cập nhật, hoặc làm theo guideline nội bộ từ các nguồn được kết nối. OpenAI Help Center có bài về “connector use cases and prompts”.
10) Một lời nhắc quan trọng: ChatGPT không phải lúc nào cũng đúng
Cái này nói thẳng cho khỏi mơ mộng: ChatGPT có thể nhầm, có thể thiếu nguồn, có thể “bịa” cho tròn câu. Nên:
-
Việc quan trọng (pháp lý, y tế, tài chính, số liệu) thì kiểm tra lại.
-
Đừng share thông tin nhạy cảm nếu không cần.
-
Hãy yêu cầu nó đưa giả định, liệt kê điểm cần xác minh, hoặc trích nguồn khi có thể.
Dùng đúng cách thì nó là trợ thủ cực mạnh. Dùng ẩu thì dễ “tin nhầm”.
